Gijs Bruggeman overleden

Gijs Bruggeman, 23 december 2009
(foto collectie Ed Veling)

Op 13 augustus 2013 is ir Gijs Bruggeman op 89 jarige leeftijd overleden in Calonge (Spanje). Bruggeman was vermaard om zijn vaardigheid in het afleiden van analytische oplossingen.
Dat zijn werk nog steeds relevant is voor grondwaterhydrologen blijkt wel uit het feit dat onlangs nog een artikel verscheen in Stromingen over zijn meerlagenformules.

Steun en toeverlaat bij het RID

Op het toenmalige Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening was Gijs Bruggeman jarenlang steun en toeverlaat voor grondwaterhydrologen.
In zijn kamer bovenin de villa waarin het RID was gehuisvest ontving hij collega's die een formule zochten voor een praktisch vraagstuk. Nadat Bruggeman goed had geluisterd naar de uiteenzetting van het probleem stelde hij voor een paar dagen later nog eens terug te komen. Dan haalde hij uit één van de drie dikke ordeners in de kast achter zijn bureau enkele dicht beschreven vellen papier te voorschijn met de door hem opgestelde afleiding van een passende formule.

Na zijn pensionering werkte Bruggeman de ordeners uit tot het vuistdikke boek  "Analytical Solutions of Geohydrological Problems" met 1100 analytische oplossingen. Hij ontving hiervoor de Erkenning voor Bijzondere Verdiensten van de NHV, dat vergezeld ging van een gewichtige messing scultpuur in de vorm van een kromme d.

Belangstellende luisteraar

Ed Veling, zijn vroegere kamergenoot op het RID, beschrijft Gijs als een man met een brede belangstelling, vol humor en zeer sportief. Op hoge leeftijd speelde hij nog badminton en schaatste hij. De afgelopen elf jaren bracht hij samen met zijn vrouw Jeanne door in het warmere Spanje waar zij zeer gastvrij vrienden en oud-collega's uit Nederland onthaalden. Tot aan het eind van zijn leven was Gijs geïnteresseerd in de wereld om hem heen (schaken, geschiedenis, natuur) en bleef hij nog vragen over zijn boek beantwoorden.

Zelf heb ik Bruggeman nooit ontmoet, wel heb ik mensen gesproken die hem van nabij hebben meegemaakt. Zij beschrijven hem als een enigszins teruggetrokken man, die altijd belangstelling toonde wanneer iemand hem een vraagstuk voorlegde. Een bedachtzame, vriendelijke man die heel goed kon luisteren. Enkele jaren geleden heeft hij me vanuit Spanje geholpen met een verduidelijking van enkele van zijn formules.

Inspirator

In de jaren dat ik hydrologie studeerde waren de RID-rapporten van Bruggeman die ik aantrof in Wageningse bibliotheken een belangrijke inspiratiebron om me te verdiepen in analytische oplossingen. Ik denk bijvoorbeeld aan zijn publicaties over de geohydrologie van spaarbekkens, stroming in anisotrope media en zijn bekende exacte oplossing voor tweedimensionale stroming tussen twee sloten in het rapport over De Groeve.

Bruggeman is een belangrijke inspirator geweest bij het bedenken van de opzet van Grondwaterformules.nl
Indertijd werkte ik bij een waterschap en mijn toenmalige kamergenoot verzuchtte dat hij graag meer gebruik zou maken van analytische oplossingen, maar dat het zo moeilijk is om uit het boek van Bruggeman een formule te halen die toepasbaar is op een praktisch vraagstuk. De opzet van Grondwaterformules.nl werd dan ook om tenminste een deel van de talloze handige formules uit het boek van Bruggeman en andere bronnen beschikbaar te maken voor praktiserende hydrologen, door ze in een hydrologische context te beschrijven.

Gijs Bruggeman is voor mij een belangrijke inspirator geweest en daarvoor wil ik hem van harte bedanken.

Publicaties van Bruggeman

1972 - Tweedimensionale stroming in semispanningswater. Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening, Den Haag.

1972 - Geohydrologie van spaarbekkens. Mededeling 1 van het Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening, Den Haag.

1972 - Wiskunde in de Geohydrologie. RID, Den Haag.

1973 - Mathematical analysis of steady and nonsteady two- and three - dimensional flow in anisotropic aquifers. Mededeling 73-1 van het Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening, Den Haag.

1975 - Analytical analysis of moving fronts in two - and three - dimensional groundwater flow in anisotropic aquifers. Mededeling 75-4 van het Rijksinstituut voor drinkwatervoorziening.

1987 - Groundwater problems in coastal areas. UNESCO, Parijs

1999 - Analytical Solutions of Geohydrological Problems. Elsevier, Amsterdam.

Referenties

Boukes, H. (2001). Boeken. Analytical Solutions of Geohydrological Solutions.
Stromingen, jaargang 7, nummer 1, blz 66-72.

Olsthoorn, T.N. en Ph. Nienhuis (2013). Alle meerlaagsoplossingen van Gijs Bruggeman in Matlab en Octave. Stromingen, jaargang 19, nummer 1, blz 5-18.

Valk, M. van der (2000). Verslag van het symposium waarbij de Erkenning voor Bijzondere Verdienste werd uitgereikt aan Gijs Bruggeman.
Stromingen, jaargang 6, nummer 2, blz. 46-47.

Veling, E. (2001). Boeken. Analytical Solutions of Geohydrological Solutions.
Stromingen, jaargang 7, nummer 1, blz 66-72

Stroomlijnen onder de Dupuit-aanname

De Dupuit aanname veronderstelt dat de weerstand tegen verticale stroming verwaarloosbaar is. Het is echter wel mogelijk om verticale stroming te berekenen en in beeld te brengen.

Wat zoeken bezoekers?

Grondwaterformules.nl is een naslagwerk voor Nederlandstalige grondwaterhydrologen die gebruik maken van analytische oplossingen.
Wat zoeken gebruikers die op Grondwaterformules.nl terecht komen?

Hoe lang bestaat de site?

Grondwaterformules.nl is online sinds december 2009. Sindsdien zijn vele aanpassingen doorgevoerd...

Publicaties van K.E. Wit

ing. K.E Wit werkte van 1961 tot 1995 bij het Instituut voor Waterhuishouding en Cultuurtechniek (vanaf 1990 het Staring Centrum). Zijn publicaties laten zien hoe eenvoudige analytische oplossingen in combinatie met veldwaarnemingen inzicht geven in de hydrologie van een gebied.

Publicaties van L.F. Ernst

dr. L.F. Ernst publiceerde van 1951 tot 1984.

Reageren?

Beregening uit grondwater

Eind jaren tachtig liet provincie Overijssel onderzoek doen naar de effecten van beregening uit grondwater. Op basis van vier karakteristieke geohydrologische profielen werd bepaald wat het effect is van een afzonderlijke onttrekking. De berekende verlagingen werden met GIS vertaald naar een provinciedekkend kaartbeeld. De geohydrologische profielen werden als volgt geschematiseerd (p.39):

Wat kan ik bijdragen?

Ideëen voor aanvulling van Grondwaterformules.nl zijn van harte welkom...

Wat biedt deze site?

Grondwaterformules.nl geeft een selectie van praktisch toepasbare formules om grondwaterstroming te berekenen. Grondwaterhydrolgen vinden hier eenvoudig gereedschap voor het oplossen van praktische vraagstukken.

Wie is wie in de geohydrologie?

Deze pagina geeft een overzicht van bekende Nederlandse geohydrologen, onderzoekers die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van het vakgebied. De beschrijving beperkt zich tot een beknopte beschrijving van hun verdienste voor de ontwikkeling en toepassing van analytische oplossingen in de geohydrologie.

De selectie doet ondervermijdelijk mensen tekort. Onderzoekers die alleen toegepast onderzoek hebben gedaan worden niet genoemd. Kennis van het werk van deze praktisch ingestelde geohydrologen kan juist voor toepassing van formules veel waardevolle inzichten geven. Daarom volgt hieronder een lijst van onderzoekers aan de verschillende Nederlandse kennisinstituten op het gebied van grondwater. Adviseurs van ingenieursbureau's worden niet genoemd, omdat hun werk zelden openbaar is.

De toekenning van onderzoekers aan een instituut zal in sommige gevallen discussie oproepen. De meeste geohydrologen veranderen tijdens hun carriére meerdere keren van werkomgeving. Ook het feit dat de Universiteiten van Minnesota en Indiana strikt genomen niet in Nederland zijn gevestigd wordt hier gemakshalve genegeerd.

Universiteiten

Technische Universiteit Delft

prof. dr. ir. J.P. (Jannis) Mazure
prof. ir. L. Huisman
prof. dr. ir. A. (Arnold) Verruijt
prof. dr. ir. T. (Theo) Olsthoorn
dr. E.J.M. (Ed) Veling
dr. ir. M. (Mark) Bakker

Landbouwuniversiteit Wageningen

prof. dr. D.A. Kraijenhoff van de Leur
prof. dr. W.H. (Wiebe) van der Molen
dr. ir. J.W. (Jan) van Hoorn
dr. ir. R.W. (Ruurd) Koopmans
dr. ir. S. (Sake) van der Schaaf

Vrije Universiteit Amsterdam

prof. dr. J.J. (Co) de Vries
dr. K. (Kick) Hemker

Universiteit van Minnesota

prof. dr. ir. O.D.L. (Otto) Stack

Universiteit van Indiana

dr. ir. H. (Henk) Haitjema

Onderzoeksinstituten

Rijks Instituut voor Drinkwatervoorziening (RID)

dr. ir. G.J. (Gerrit) de Glee
ir. G.A. (Gijs) Bruggeman

Instituut voor Bodemonderzoek (IB)

dr. S.B. (Symen) Hooghoudt
dr. W.C. (Willem) Visser
dr. ir J.J. van Deemter

Instituut voor Waterhuishouding en Cultuurtechniek (ICW)

dr. L.F. (Lodewijk) Ernst
ir. J. Bon
dr. ir. J. (Jans) Wesseling
ing. K.E. (Kees) Wit

Staring Centrum / Alterra

ir. H.T.L. (Harry) Massop
drs. ing. J.W.J. (Jaco) Van der Gaast

KIWA / KWR

dr. ir. C. (Kees) Maas
ir. J. (Jos) von Asmuth

Doorlaatvermogen

Het doorlaatvermogen van de ondergrond neemt toe van 100 m2/dag in het oosten tot 5000 m2/dag in het westen van Nederland.

Parameters in formules

Gebruik van grondwaterformules vereist een schatting van waarden voor doorlaatvermogen kD (m2/dag), weerstand c (dagen), grondwateraanvulling N (m/dag) en bergingscoëfficient S. Overzichtsstudies geven een redelijk goede indruk van de orde grootte van deze parameters onder Nederlandse omstandigheden.

Toepassen van grondwaterformules

Het toepassen van grondwaterformules op praktische gevallen vereist vaardiheid in het vertalen van een praktische situatie naar een rekenschema. Op basis van praktijkvoorbeelden wordt snel duidelijk wat het toepassingsbereik is van formules.