Praktijkkennis in de hydrologie

Het oplossen van praktische hydrologische vraagstukken vraagt kennis van de orde grootte van hydrologische variabelen: het neerslagoverschot bedraagt ongeveer 250 - 300 mm/jaar, de drainageweerstand van een ontwaterd gebied ligt rond de 300 dagen en de doorlatendheid van dekzand ligt rond de 0,5 en 3 dagen.
Het nut van dit soort kennis blijkt uit het enorme succes van publicaties als het Cultuurtechnisch Vademecum en het Grondwaterzakboekje van Bram Bot.
De rubriek Praktijk op Grondwaterformules.nl verbindt deze feitjes aan de hydrologische praktijk door middel van vuistregels. Als aanvulling op het Vademecum en het Grondwaterzakboekje en zeker niet ter vervanging!

Vuistregels en kengetallen

Neerslag en verdamping

Neerslag en Verdamping zijn veruit de grootste posten in de waterbalans. De regionale verschillen binnen Nederland geven interssante inzicht in de drijvende krachten achter grondwaterstroming.

Ondergrond

Het doorlaatvermogen kD, de bergingscoëfficient en de effectieve porositeit zijn belangrijke grootheden voor het berekenen van grondwaterstroming. Onder het kopje ondergrond staan handvatten voor het schatten van deze grootheden in een bepaalde situatie.

Onttrekking

Een grondwateronttrekking veroorzaakt een sterke helling in het grondwatervlak waardoor grondwaterstroming op gang komt (of andersom, het is maar hoe je het ziet). Hoe dan ook, rondom een grondwateronttrekking vinden interessante processen plaats die inzicht geven in de eigenschappen van het grondwatersysteem.

Ontwatering

Het afvoeren van grondwater door sloten en buisdrainage is een voorwaarde voor productief gebruik van gronden. In de afgelopen honderd jaar zijn talloze normen ontwikkeld voor een optimale ontwatering van gronden.

Reistijd en dynamiek

Grondwaterstroming gaat uiterst langzaam, de reistijd van waterdeeltjes bedraagt jaren tot honderden of duizenden jaren. Maar het effect van een ingreep in het watersysteem kan merkbaar zijn in minuten of dagen, omdat het transport van drukverschillen tussen grondwaterdeeltjes veel sneller verloopt dan grondwaterstroming. Vraagstukken rondom reistijd en dynamiek van het grondwater geven aanleiding tot fascinerende inzichten in de werking van grondwatersystemen.

Hatsi-kD

In het vakblad Stromingen van de Nederlandse Hydrologische Vereniging NHV verschijnt met onregelmatige frequentie de rubriek Hatsi-kD met Vuistregels in de hydrologie. Beslist de meest gelezen bladzijden uit het vakblad, naast de roddelrubriek die verschijnt onder de titel Redactioneel. De vuistregels worden hier integraal wergegeven, met een link naar het oorspronkelijke artikel.

Fenomenen

Veldwaartnemingen in de hydrologie leiden een heel enkele keer tot de ontdekking van wonderlijke en tegen intuïtieve verschijnselen. De geschiedenis van de ontdekking is vaak minstens even interessant als de fysische verklaring voor de waargenomen verschijnselen.

Cases

Analytische oplossingen voor grondwaterstroming kennen vele toepassingen voor de praktijk. Onder het kopje Cases worden interessante toepassingen beschreven, vaak op basis van studentenscripties waarin berekende effecten worden getoetst aan arbeidsintensieve metingen in het veld.