intreeweerstand van buisdrainage
VUISTREGEL: De intreeweerstand van buisdrainage is omgekeerd evenredig met de doorlaatfactor k van de omringende grond en ligt tussen 0,005 dagen/m voor grof metselzand (k=80 m/dag) en 250 dagen/m voor zeer slecht doorlatende zavel (k=0,003 m/dag).
De vuistregel is gebaseerd op onderzoek van het ICW, waarbij de intreeweerstand werd gemeten van drainbuizen in een modelproefbak (ICW, 1967).
Onderbouwing
drainageonderzoek ICW
In de jaren zestig beschikte het ICW over een laboratorium waar drainageopstellingen konden worden nagebouwd, vergelijkbaar met het onderzoek dat Hooghoudt in de jaren dertig deed in Groningen. In 1967 deden Wesseling en Homma onderzoek naar de oorzaak van het slecht functioneren van buisdrainage in kleigronden.
Voor dit onderzoek werden bakken gevuld met een bepaalde grondsoort, waarin drains werden gelegd. De resultaten werden gepubliceerd in het jaarverslag van het ICW over 1966 (p.16):
Het blijkt dat de intreeweerstand van het drainagesysteem omgekeerd evenredig is met de doorlaatfactor van de omringende grond.
De meeste ongewenste effecten dienen dan ook te worden toegeschreven aan de doorlaatfactor van de grond in de drainsleuf. Dit was bijvoorbeeld het geval bij zavelgronden uit Groningen.
Enkele metingen aan een lichte zavel uit West-Brabant (Steenbergen) toonden aan, dat de doorlaatfactor sterk verminderde bij het mengen van de bovengrond met de lichtere ondergrond. Voor beide lagen apart werden daarentegen redelijke weerstanden gevonden."
tabel meetwaarden
Aflezen van de meetwaarden de grafiek geeft de volgende tabel met afgeronde waarden van k en w:
| Locatie | doorlatendheid k (m/dag) | intreeweerstand w (dagen/meter) |
|---|---|---|
| Groningen | 0,0003 | 245 |
| Zeeland | 0,001 | 160 |
| Steenbergen (0-70 cm) |
0,004 | 35 |
| Venhuizen | 0,07 | 1 |
| Steenbergen (70-80 cm) |
0,2 | 0,5 |
| Blokzijlzand | 0,2 - 0,5 | 0,2 - 0,7 |
| Stuifzand | 15 | 0,008 |
| Metselzand | 80 | 0,005 |
verband tussen doorlaatvermogen en intreeweerstand
Met de afgelezen meetwaarden kan de door het ICW gepubliceerde grafiek gereproduceerd worden:
De blauwe lijn beschrijft het wiskundige verband tussen de doorlatenheid k van de ondergrond en de intreeweerstand w van het drainagesysteem:
Met deze vergelijking kan de intreeweerstand van een systeem van drainbuizen worden geschat als de doorlatendheid van de ondergrond bekend is.
Omgekeerd kan uit een schatting van de drainageweerstand w van een gedraineerd perceel de doorlatenheid van de ondergrond geschat worden. De weerstand is te berekenen als het quotient van de gemeten opbolling tussen drainbuizen en het neerslagoverschot op dat moment.
Bij het ICW is in de jaren zestig veel onderzoek gedaan naar de eigenschappen van drainagebuizen in het veld. Homma heeft veel meetresultaten vastgelegd in nota's (Homma, 1961;1964;1965a;1965b;1965c;1965d;1969;1972).
Referenties
Homma, F. (1961).
Metingen van de intreeweerstand van plastic buizen, welke met in water oplosbare zouten zijn geïmpregneerd.
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 5 p.
Homma, F. en J. Wesseling (1964)
Resultaten van het meten van intreeweerstanden van plastiek drainbuizen.
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 18 p.
Wesseling, J. en F. Homma (1965a)
De invloed van zijdelingse toestroming van water op de hydraulische weerstand van drainbuizen.
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 4 p.
Homma, F. en J. Wesseling (1965b)
Resultaten van het meten van intreeweerstanden van verschillende fabrikaten plastiek drainbuizen.
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 2 p
Homma, F. en J. Wesseling (1965c)
Resultaten van het onderzoek naar de invloed op de intreeweerstand van verschillende omhullingsmaterialen voor drainagebuizen.
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 3 p
Homma, F. en J. Wesseling (1965d)
Resultaten van het onderzoek naar de tijdsinvloed op de intreeweerstanden van plastiek drainbuizen met omhullingsmateriaal.
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 3 p.
Wesseling, J. en F. Homma (1967)
Entrance resistance of plastic drain tubes.
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 15 p
Homma, F. en H.J. Meijer (1969)
Enkele resultaten van het onderzoek naar het gebruik van drainverbindingsstukken (fixmuffen).
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 6 p
Homma, F. (1972)
Invloed van de doorlatendheid van de drainsleuf op de werking van een drainagesysteem.
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 21 p
Homma, F. (1973)
Invloed van de doorlatendheid van de drainsleuf op de werking van een drainagesysteem.
Wageningen, Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. 12 p
ICW, 1967. Jaarverslag 1966 van het Instituut voor cultuurtechniek en waterhuishouding.
Wageningen,Instituut vooor Cultuurtechniek en Waterhuishouding. Mededeling 100.