Maximale invloedsafstand van een kleine onttrekking
Bij een kleine grondwateronttrekking bereikt de verlaging een maximale waarde bij een bepaalde kD. Die eigenschap is te gebruiken om te bepalen wat de maximale invloedsafstand zal zijn van een kleine onttrekking in een bepaalde regio.
Grondwateronttrekkingen in de landbouw
Gebruik van grondwater
Landbouwbedrijven gebruiken water voor beregening van gewassen, schoonspoelen van stallen en machines en voor het drenken van vee. Vaak hebben ze hiervoor een eigen grondwateronttrekking.
Dit soort onttrekkingen is meestal erg klein, rond de 1500 m3/dag of minder. Een beregeningsinstallatie bijvoorbeeld heeft een capaciteit van 40 tot 60 m3/uur.
Maar ook een kleine onttrekking veroorzaakt een verlaging van het grondwater.
Het berekenen van die verlaging is lastig omdat schattingen voor parameters als het doorlaatvermogen kD van de ondergrond en bijvoorbeeld een voedingsweerstand c in de praktijk moeilijk zijn te controleren met metingen voor een kleine onttrekking.
Maximale verlaging en kD
Met het verlagingsbeeld van een kleine onttrekking is iets merkwaardigs aan de hand: De verlaging s (r) bereikt een maximale waarde voor één bepaalde waarde van de kD.
Als voorbeeld geeft onderstaande figuur de verlaging van een onttrekking van Q=1500 m3/dag op een afstand r=300 m van de put. De verlaging bereikt een maximale waarde van 25 cm bij een kD van 200 m2/dag.
(De berekeningen zijn gedaan met de formule van de Glee, het principe werkt echter ook voor andere verlagingsformules).
De verlagingslijnen in bovenstaande grafiek laten een duidelijk minimum zien bij een kD van 200 m2/dag.
Met andere woorden, bij een geleidelijk toenemende kD wordt de verlaging eerst groter, bereikt dan een maximale waarde en wordt vervolgens weer kleiner. Er is dus een bepaalde waarde voor de kD waarbij de maximale verlaging wordt bereikt.
De piek treedt op bij een lage kD. Voor een grote onttrekking is dit fenomeen dan ook niet erg relevant. Bij een lage kD kan geen grote hoeveelheid water worden onttrokken.
Maximale invloedsafstand
Omdat de winning een maximum bereikt voor een bepaalde kD, kun je iets zeggen over de grootte van de maximale invloedsafstand van een winning. De exacte waarden van de kD en c bekend hoeven daarvoor niet precies bekend te zijn.
Stel: een kleine winning mag een maximale verlaging van 5 cm mag veroorzaken om schade op de omgeving uit te sluiten. Je zou dan voor een reeks van kD’s kunnen uitrekenen op welke afstand een verlaging van 5 cm wordt bereikt. Dat is gedaan in de onderstaande figuur voor een onttrekking van Q=1000 m3/dag:
De grootste invloedsafstand wordt bereikt bij een kD van rond de 500 m2/dag. Voor een lage weerstand van 125 dagen is die afstand 450 meter. Dat is de maximale afstand waarover deze onttrekking een significant effect zal hebben.
In de praktijk is dus min of meer in te schatten of het nodig is om nader onderzoek te doen naar het verlagingseffect van een winning.
In dit geval is duidelijk de invloedssfeer van de onttrekking niet groter zal zijn dan 400 tot 600 meter, ongeacht de kD, zolang je er tenminste vrij zeker van kunt zijn dat c-waarde vrij laag is.